نحوه انتخاب موضوع پایان نامه

نحوه انتخاب موضوع پایان نامه را در این مطلب به طور مختصر توضیح می دهیم.

مراحل انتخاب موضوع و اعلام آن به استاد راهنما و تصویب
الف – انتخاب موضوع
انتخاب موضوع یا عنوان پایان نامه به عهده دانشجو است. موارد طرح موضوع یا عنوان از طرف استاد، توصیه نمی شود. دانشجو می تواند با مطالعه و بررسی های اولیه و مشورت با استاد راهنما یک موضوع (ترجیحاً پژوهشی) انتخاب نماید و با در نظر گرفتن سایر شرایط اقدام به ثبت موضوع در دفتر پایان نامه های اداره آموزش نماید.
- هر دانشجو باید یک موضوع مجزا را انتخاب کند، مگر در موارد تحقیقات اپیدمیو لوژیک گسترده که با ارائه طرح تحقیقات و دلائل کافی، همراه با موافقت استاد راهنما، با تأیید شورای آموزشی/ پژوهشی دانشکده ممکن است بیش از یک نفر موضوع را مورد بررسی قرار دهند. در این صورت نیز هر دانشجو بایستی شماره پایان نامه خاص خود را در دفتر آموزش ثبت نماید. یعنی هر دانشجو بایستی یک شماره پایان نامه برای خود داشته باشد.موضوع پایان نامه توسط دانشجو و با موافقت استاد راهنما و با تأیید گروه آموزشی تعیین می شود.انجام و نگارش پایان نامه توسط دانشجو با هدایت استاد راهنما صورت می گیرد.در انتخاب موضوع  چهار قاعده یا نکته باید در نظر باشد.
۱-    موضوع جوابگوی علائق دانشجو باشد.
۲-    منابع مورد نیاز او قابل دسترس باشد (تهیه آنها در توانایی دانشجو باشد).
۳-    منابع مورد نیاز قابل تنظیم و مطلب در توانایی مقطع تحصیلی دانشجو باشد.
۴-    چارچوب روش تحقیق در توانائی دانشجو باشد.
به طور کلی «کسی که می خواهد پایان نامه ای بنویسد، باید پایان نامه ای در حد توانایی خود تهیه کند.»
نکته مهم: پایان نامه ها باید جزئی از طرح های محوری برای حل مسائل کشور و جامعه باشند.
نکته مهم: دانشجویان بایستی کوشش کنند که موضوع انتخابی آنها برای پایان نامه ها، غیر تکراری، جدید و حتی المقدور تحقیقی باشد.
نکته مهم: چنانچه در جلسات هیأت داوران هنگام بررسی و نمره دادن به پایان نامه، مشخص شود که متن پایان نامه تکراری و کپی برداری شده است آن
پایان نامه فاقد اعتبار و دانشجو به کمیت انضباطی دانشگاه معرفی خواهد شد.

انتخاب موضوع پایان نامه توسط گروهی از اعضاء دانشجویان، با نظر استاد راهنما و تأیید گروه آموزشی و تصویب شورای آموزشی و پژوهشی دانشکده در صورتی مجاز می باشد که اولاً حجم و اهمیت موضوع تحقیق با تعداد دانشجویان تناسب داشته باشد ثانیاً تقسیم بندی موضوعات تحقیق به گونه ای باشد که هر یک از دانشجویان ذینفع بتوانند انجام بخش مستقلی از پایان نامه را عهده دار شوند.

ب-  تصویب و موافقت استاد راهنما
دانشجو باید با توجه به علاقه شخصی و ارشاد استاد راهنما موضوعی را انتخاب و بعد از بررسی و پیش بینی مشکلاتی که ممکن است در مراحل اجرایی پایان نامه با آن مواجه شود، فرم «تصویب موضوع پایان نامه» (ضمیمه۱ )را به کمک استاد راهنما تکمیل و پس از تأیید گروه آموزشی به آموزش دانشکده ارائه دهد. برای جلوگیری از تکراری بودن موضوع و جلوگیری از اتلاف وقت تأیید گروه آموزشی و همچنین هماهنگی با شورای آموزشی و پژوهشی دانشکده ضروری است.
نکته مهم: در مورد موضوع پایان نامه موافقت و تصویب استاد راهنما همراه با تأیید گروه آموزشی لازم است (ماده۲۰ آئین نامه آموزشی).
پس از موافقت های کلی، فرم های تصویب موضوع پایان نامه در چهار برگ (یک برگ مخصوص اداره آموزش، یک برگ مخصوص استاد راهنما، یک برگ مخصوص بخش مربوطه و یک برگ هم مخصوص دانشجو) با دقت و خط خوانا تکمیل شود. لازم است دانشجو مشخصات کامل مربوط به استاد راهنما را پر نماید و استاد راهنما امضاء نمایند.

- به لحاظ عدم تناسب تعداد اعضاء هیأت علمی و تعداد دانشجو، انتخاب استاد مشاور اجباری نبوده و تصمیم گیری در رابطه با نیاز به استاد مشاور به عهده استاد راهنما می باشد. بنابراین پس از تصویب موضوع پایان نامه در صورت نیاز و صلاحدید استاد راهنما، استاد مشاور از بین اعضاء هیأت علمی دانشکده یا سایر دانشکده ها انتخاب می شود. در این صورت گرفتن موافقت نامه برای مسؤولیت پذیری در امر هدایت پایان نامه و همکاری فعال و مستقیم و کوشش در رفع مشکلات علمی دانشجو و شرکت در جلسات بررسی و چگونگی پیشرفت کار و هماهنگی لازم با استاد راهنما، از استاد مشاور لازم است. (در این مورد دانشجو می تواند با نظر استاد راهنما فرمی تنظیم نماید و به امضاء استاد مشاور برساند و او را در جریان کار قرار دهد)
نکته مهم: چون تغییر موضوع پایان نامه و یا استاد راهنما بعد از تصویب و موافقت استاد راهنما و ثبت در دفتر پایان نامه ها، مشکل و دارای شرایط خاصی است در بدو امر بدین مهم (به انتخاب موضوع پایان نامه و انتخاب استاد راهنما) توجه شود.
ج – ثبت موضوع (زمان ثبت نام و نحوه ثبت پایان نامه)
- دانشجویان پس از ثبت نام در ترم ۹ می توانند موضوع انتخابی خود را پس از موافقت و تأیید استاد راهنما گروه آموزشی (مطابق بند ب) در دفتر پایان نامه ها اداره آموزش ثبت نمایند. هنگام ثبت موضوع باید تاریخ مشخص و امضاء معاون آموزشی در دو ورقه مخصوص ادراه آموزش درج شده باشد.

- تأخیر در ثبت موضوع، موجب افزایش زمان تحصیل می شود، زیرا بایستی از زمان ثبت موضوع در دفتر ادراه آموزش حداقل ۸ ماه گذشته باشد تا دانشجو بتواند از پایان نامه خود در جلسه رسیدگی، دفاع نماید. بنابراین توصیه می شود قبل از پایان ترم ۹ این کار صورت گیرد تا مشکلی از این بابت پیش نیاید. مسؤولیت تأخیر در فارغ التحصیل شدن به عهده خود دانشجو می باشد و ادراه آموزش از این بابت هیچ گونه مسؤولیتی ندارد.

- تاریخ واقعی، تاریخ ثبت موضوع در دفتر پایان نامه های اداره آموزش است و تاریخ های دیگر از جمله تاریخ موافقت و تصویب استاد راهنما و یا تاریخ تأیید گروه آموزشی ملاک عمل نیست و موردقبول نمی باشد.

دانشجوی عزیز:
فاصله زمانی بین ثبت پایان نامه تا زمان بررسی ارزشیابی آن حداقل ۸ ماه می باشد  و چنانچه این فاصله رعایت نشود، در امر فارغ التحصیلی دچار مشکل خواهید شد، لذا به گونه ای برنامه ریزی نمایید تا موضوع پایان نامه شما، حداقل ۸ ماه قبل از تاریخ فارغ التحصیل شدن در دفتر پایان نامه های اداره آموزش به ثبت رسیده باشد.
نکته مهم: نظر به این که قرار دادن  فتوکپی خوانا برگ تصویب و ثبت موضوع پایان نامه با تاریخ درج موضوع در دفتر اداره آموزش همراه با امضاء معاون آموزشی در قسمت انتهایی پایان نامه الزامی است، لذا در حفظ برگ ثبت موضوع کوشا باشید.
د- تغییر موضوع پایان نامه و یا تغییر استاد راهنما
همان طوری که قبلاً نیز گفته شد، تغییر موضوع پایان نامه یا استاد راهنما، بعد از ثبت موضوع در دفتر پایان نامه ها مشکل و دارای شرایط خاصی به شرح زیر است:
- تغییر عنوان پایان نامه فقط یک بار امکان پذیر است، آن هم فقط در جهت ارتقاء ارزش موضوع پایان نامه مثلاً تبدیل پایان نامه ترجمه ای به پایان نامه تحقیقی.
- ارائه دلائل کافی از طرف استاد راهنما (چه در رابطه با تغییر عنوان پایان نامه و چه در رابطه با تغییر استاد راهنما) با نامه رسمی و امضا شده توسط ایشان و موافقت معاون آموزشی/ پژوهشی دانشکده لازم می باشد.
- اگر تغییر استاد راهنما و موضوع با پیشنهاد و موافقت استاد راهنما باشد تاریخ اولیه ثبت موضوع مورد تأیید است.
- اگر تغییر استاد راهنما و موضوع نظر دانشجو باشد موافقت استاد راهنما در میان نباشد، تاریخ حال (زمان ثبت جدید) ملاک عمل قرار داده می شود. و دانشجو بایستی وضعیت جدید  (موضوع جدید یا نام استاد راهنمای جدید) را با همان شماره قبلی ولی با تاریخ جدید ثبت نماید.

عنوان پایان نامه می بایست مختصر ، رسا و جامع باشد .

دانشجویان باید توجه داشته باشند ، دامنه تحقیق در حدی باشد که پایان نامه حداقل ۶ ماهه و حدکثر یک ساله به اتمام برسد.

عدم تکراری بودن موضوع پایان نامه

موضوع پایان نامه  باید با تخصص استادان راهنما و مشاور انتخابی مرتبط باشد .

موضوع پایان نامه باید با رشته تحصیلی دانشجو مرتبط باشد .

دانشجویان لازم است تهیه مقالـه را از شروع مراحــل پیشنهادی مــوضوع پایان نامه مد نظر قرار دهند و به تحقیقی بپردازند ( موضوعی را انتخاب نمایند ) که امکان استخراج مقاله ( و یا در صورت امکان ثبت اختراع ) را داشته باشد . لازم به ذکر است که استخراج مقاله از پایان نامه در صورت پذیرش و چاپ علاوه بر نمره ، دارای امتیاز تشویقی نیز می باشد .

دانشجویان می توانند برای پایان نامه از موضوعاتی استفاده کنند که شامل اولویت های تحقیقاتی سازمانهـــای دیگر باشــد. ( برای دریافت کمک هزینه ) جهت اطلاعات بیشتر در این خصوص به دفتر ارتباط با صنعت واحد مراجعه شود